به گزارش خبرنگار مهر در ورامین، فاجعه کشتار طلاب در مدرسه فیضیه قم در دوم فروردین 1342 که مصادف با شهادت امام صادق(ع) بود، طی بیانیه ای توسط دولت علم، به دعوای بین کارگران با مخالفان اصلاحات ارضی تعبیر شد.
امام خمینی (ره) نیز در واکنش به فجایع صورت گرفته در مدرسه فیضیه، طی بیانیه ای ضمن حرام دانستن تقیه، شاه دوستی را مترادف غارتگری و حمله به مراکز علم را ضربه زدن بر پیکر اسلام و قرآن معرفی کرد.
در چهلم شهدای فیضیه، امام خمینی (ره) اعلامیه ای صادر کرد و شاه را مسبب اصلی حوادث دوم فروردین اعلام کرد و در شهرهای مختلف ایران برای شهدای قم مراسم چهلم گرفته شد که به قدری این مراسم ها تأثیرگذار بود که رژیم مجبور به جلوگیری از برگزاری چنین مجالسی شد.
محرم 1342 و شروط شاه
ماه محرم فرا رسید و با توجه به فاجعه مدرسه فیضیه، پیش بینی می شد که محرم آن سال از سالهای گذشته متفاوت تر باشد.
امام که بعد از حادثه فیضیه فرصت نیافته بود با مردم سخن بگوید، تصمیم گرفت در محرم برای مردم سخنرانی کند و از طرفی ماه محرم بهترین فرصت برای افشای ماهیت استبدادی رژیم بود.
رژیم پهلوی نگران شد و اعلام کرد که وعاظ در سخنانشان باید سه شرط را رعایت کنند و از آن تخطی نکنند.
شروط رژیم پهلوی این بود که در مراسمات عزاداری علیه شخص اول مملکت سخن گفته نشود، علیه اسرائیل سخنی به میان آورده نشود و مرتب به گوش مردم نخوانند که اسلام در خطر است.
ساواک اعلام کرد که اگر این سه شرط رعایت نشود، اجازه برگزاری مراسم محرم را نمی دهد و با سخنرانانی که حول این سه محور سخن بگویند، برخورد جدی خواهد کرد.
امام در 13 خرداد 1342 همزمان با روز عاشورا، در نطق آتشینی دوران رژیم پهلوی را به دوران بنی امیه و بنی عباس و حمله رژیم به فیضیه را به واقعه کربلا تشبیه کرد، محرک آن را اسرائیل دانست و به شدت شاه را مورد حمله قرار داد.
روز عاشورا در تهران، عکسهای امام توسط تظاهرکنندگان بالا رفت و شعار «خمینی خمینی خدا نگهدار تو، ملت طرفدار تو» به گوش رسید و مردم در مقابل کاخ مرمر شعار "مرگ بر دیکتاتور" سر دادند.
وقایع روز عاشورا باعث شد که تزلزل ناپذیری و شهامت امام به مردم سرایت کند و مردم مثل گذشته از شاه نترسند.
شاه که خود را تحقیر شده می دید، روی به خشونت آورد و ابتدا بسیاری از روحانیون مبارز را دستگیر کرد سپس در یورشی شبانه در نیمه شب 15 خرداد 1342 به وسیله کامیونهای نظامی، خانه امام را محاصره کرده و ایشان را دستگیر و به تهران منتقل کرد.
در روز 15 خرداد، امام را در باشگاه افسران نگه داشته و در غروب آن روز به زندان قصر منتقل کردند.
قیام 15 خرداد 1342در قم، تهران و شیراز
مردم مبارز قم، قبل از همه شهرها متوجه دستگیری امام شدند، از این رو قبل از طلوع آفتاب در مقابل منزل ایشان در قم اجتماع کردند و از آنجا به همراه حاج آقا مصطفی خمینی به سمت صحن حضرت معصومه (س) به حالت اعتراض، راهپیمایی کردند، در صحن اجتماع باشکوهی ترتیب دادند، خواستار آزادی امام شده و شعارهایی بر علیه رژیم پهلوی سر دادند.
این شعارها توسط رژیم بی پاسخ نماند و تعدادی از تظاهرکنندگان با رگبار مسلسل مأموران، به طرز فجیعی به خاک و خون کشیده شدند؛ تظاهرات مردم قم تا بعدازظهر 15 خرداد ادامه داشت.
در تهران نیز مردم این شهر با شنیدن خبر دستگیری امام، بازار و دانشگاهها را تعطیل نموده و به عنوان اعتراض به خیابانها ریختند. مردم به رادیو تهران واقع در میدان 15 خرداد حمله کردند که با رگبار مسلسل مأموران به عقب رانده شدند که در درگیریهای مردم تهران با مأموران رژیم، تعدادی کشته و مجروح شدند.
در شیراز نیز مردم به خیابانها ریختند و خواستار آزادی امامشان شدند اما یکی از مهمترین شهرهایی که برای آزادی ایشان دست به تظاهرات و راهپیمایی زد، شهرستان ورامین بود.
قیام خونین کفن پوشان شهرستان ورامین
ورامینی ها که اغلب آنان دهقان و کشاورز و کارگر بودند، کفن پوش به سمت تهران حرکت کردند و هدف اصلی تظاهرکنندگان، آزادی امام خمینی (ره) و پیروی از امام در مخالفت با اعمال ضد دینی شاه بود.
مردم شهرستان ورامین، بعدازظهر روز 15 خرداد 42 به پل باقرآباد رسیدند اما متوجه شدند جاده توسط نیروهای نظامی بسته شده است.
علیرغم هشدار نیروهای نظامی، مردم به حرکت خود ادامه دادند و مأموران نظامی که هشدار خود را بی نتیجه می دیدند، به سمت مردم تیراندازی کردند و کفن پوشان ورامینی را به خاک و خون کشیدند.
آمار دقیق کشته شدگان قیام 15 خرداد هرگز مشخص نشد، به طوری که این آمار از چهار تا 15 هزار نفر ذکر شده است.
خبر قیام مردم ایران در 15 خرداد 1342 در داخل و خارج کشور بازتاب گسترده ای داشت و بسیاری از طلاب و علمایی که خارج از کشور حضور داشتند، نسبت به قتل عام مردم ایران و دستگیری امام خمینی (ره) واکنش نشان دادند و خواستار آزادی امام خمینی (ره) شدند.
رژیم شاه برای جلوگیری از ادامه قیام ها و نهضت ها، شروع به دستگیری مسببین قیام در تهران و شهرستانها نمود و عوامل تحریک مردم را به اعدام و زندانهای طولانی محکوم کرد اما سرانجام مجبور شد بر اثر فشار علما و مردم، امام خمینی (ره) را بعد از 10 ماه، در فروردین 1343 آزاد نماید.
ویژگیهای قیام 15 خرداد 1342
از ویژگیهای مهم قیام 15 خرداد، مردمی بودن، اسلامی بودن و داشتن رهبری واحد آن است، چراکه تا قبل از 15 خرداد، چندین قیام و نهضت در ایران روی داد اما هیچکدام از آنها سه عنصر فوق را همزمان دارا نبودند. تنها قیامی که هم جنبه مردمی و اسلامی داشت و هم دارای یک رهبر واحد بود، قیام 15 خرداد 1342 بود.
البته رژیم پهلوی تلاش بسیاری کرد تا جنبه مردمی و اسلامی بودن قیام 15 خرداد را خدشه دار کند و در این راه از روزنامه ها کمک گرفت و دست به تبلیغات فراوان زد و اعلام کرد که بیگانگان در قیام 15 خرداد دست داشته اند اما با هوشیاری مردم و قاطعیت و رهبری امام این توطئه ها خنثی شد.
امام خمینی (ره) قیام 15 خرداد را نقطه عطف انقلاب اسلامی بیان کرد ولی کشتار بی رحمانه مردم در این روز، روح ایشان را متأثر ساخت به طوری که این روز را برای همیشه عزای عمومی اعلام کرد.
نتایج پرثمر قیام خونین 15 خرداد
قیام 15 خرداد تأثیرات شگرفی بر فعالیت مبارزان گذاشت، به طوری که به نقطه عطف پیروزی انقلاب اسلامی مبدل شد و می توان نتایج قیام را در موارد زیر خلاصه کرد:
1- دولت علم به خاطر عدم موفقیت در سرکوبی قیام 15 خرداد و جلوگیری از انتشار فجایع صورت گرفته در 15 خرداد مجبور به استعفا شد و جای خود را به حسنعلی منصور سپرد.
2- قیام 15 خرداد منجر به تشکیل انجمن های اسلامی شد، از فردای قیام 15 خرداد انجمن های اسلامی بازار، دانشجویان و دانش آموزان شکل گرفت و مدارس دین و دانش در نقاط مختلف کشور بوجود آمد.
پیامدهای قیام 15 خرداد در شهرستان ورامین
قیام 15 خرداد سال 42 کفن پوشان شهرستان ورامین باعث شد که روند پیروزی نهضت اسلامی با سرعت و شتاب بیشتری به پیش رود؛ در واقع می توان با قاطعیت بیان نمود که پیروزی انقلاب اسلامی ایران و سرنگونی سلطنت 2500 ساله شاهنشاهی مرهون و مدیون قیام 15 خرداد مردم است که مردم شهرستان ورامین در آن نقش محوری و مرکزی را ایفا کردند.
بعد از قیام 15 خرداد 1342، بینش سیاسی مردم ورامین افزایش پیدا کرد و افزایش بینش سیاسی مردم این منطقه را می توان مرهون تلاشهای روحانیون ورامین دانست و از این زمان به بعد بود که مردم ورامین بیش از گذشته با گروههای مذهبی برای مبارزه با حکومت پهلوی همکاری داشتند.
پس از قیام 15 خرداد 42، مردم ورامین نیز به تبعیت از امام خمینی (ره) که حکومتی اسلامی مبتنی بر ولایت فقیه را تنها راه نجات ملت ایران معرفی می کرد، خواستار تشکیل حکومتی بر اساس اصول اسلامی شدند؛ مردم ورامین حکومت سلطنتی پهلوی را حکومتی می دانستند که اصول اسلامی را زیر پا گذاشته و بر اساس مطامع نفسانی حکومت می کند و به همین دلیل خواستار ایجاد حکومت اسلامی شدند.
توسعه ساواک در شهرستان ورامین
قیام 15 خرداد باعث توسعه ساواک در شهرستان ورامین شد. سازمان اطلاعات و امنیت کشور در شهرهایی مثل ورامین، اصفهان، شیراز و ... که قیام کرده بودند، فعالتر شد و از هیچ خشونتی دریغ نمی کرد.
ساواک ورامین لحظه به لحظه اخبار و رویدادهای منطقه را به مرکز گزارش می داد و سعی در کنترل تمام امور داشت.
در کنار ساواک، ژاندارمری و شهربانی نیز در ورامین فعال بودند و در زمینه حفظ امنیت و کنترل معترضین به ساواک کمک می کردند؛ همین امر، ترس و وحشت را به جان مردم منطقه انداخت؛ ساواک اجازه بلند شدن هیچ صدایی را نمی داد و رعب و وحشت عجیبی را در ورامین حکمفرما کرده بود.
کسی جرأت نداشت با قیام کنندگان 15 خرداد که از بند رژیم آزاد شده بودند، ملاقات کند و اگر ملاقات می کرد مورد ضرب و شتم قرار می گرفت و زندانی می شد.
ساواک اجازه برگزاری مجالس سخنرانی راهم نمی داد و اگر کسی مجلس برپا می کرد و ساواک مطلع می شد، تحت تعقیب قرار می گرفت. روحانیون منطقه نیز از بیان فتواهای مراجع بویژه امام خمینی (ره) در مساجد منع شده بودند و ساواک در این مورد سختگیری شدیدی را اعمال کرده بود.
قیام 15 خرداد 42 مردم ورامین باعث شد تا سیاسث شاه که سعی داشت با اصلاحات ارضی و انقلاب سفید، حمایت طبقات محروم و مستضعف، کارگران و کشاورزان را بدست آورد، با شکست مواجه شود زیرا اکثر تظاهرکنندگان 15 خرداد 42 کشاورزان و کارگران و مستضعفان بودند که این امر نشان می داد شاه در اعمال سیاست خود موفق نبوده است.
قیام 15 خرداد سبب شد تا رژیم ستمشاهی پهلوی، مردم منطقه ورامین را از امکانات خدماتی، رفاهی، بهداشتی و شهری محروم کند.
به همین دلیل، مردم این شهرستان پس از قیام 15 خرداد در رنج و سختی زندگی می کردند که آثار این محرومیتها و عقب ماندگیها هنوز هم در منطقه مشاهده می شود.
۱۴:۲۸ - ۱۴۰۰/۰۸/۱۰
نظر شما