«مادرکشی» در اهواز/ایران به ورشکستگی آبی دچار شده است

به گزارش خبرنگار مهر مرضیه لرکی و مجتبی گهستونی باهدف آگاهی بخشی به جوامع مختلف و آشنا کردن آنان با موضوع ضرورت حفاظت از محیط زیست و همچنین دعوت از کارشناسان اقدام به نمایش این فیلم کردند.

مجتبی گهستونی که مجری بخش سخنرانی بود گفت: بنای کار ما برای نمایش این فیلم مبتنی بر سیاسی کاری نیست چون بحرانی که فیلم از آن سخن می‌گوید گریبانگیر همه مردم است. بلایی که عملا باعث شده چیزی به نام محیط زیست باقی نماند و مردم به خاطر خشک شدن رودها و دریاچه ها با طوفان های شن، هوای غبارآلود و ترک محل سکونتشان به خاطر بی آبی دست وپنجه نرم  کنند.

وی افزود: کارگردان اثر شاخص مادرکشی به عنوان یک پژوهشگر دغدغه او توسعه است که با زبان هنر بی تدبیری را به چالش می کشد.

ایران با خشکسالی اقتصادی اجتماعی روبه روست

اما استاد دانشگاه امپریال کالج لندن در نشست نقد وبررسی این فیلم با بیان اینکه مشکل ما کاهش بارندگی نیست اظهار کرد: ایران با خشکسالی اقتصادی اجتماعی روبه روست و به «ورشکستگی آبی» دچار شده است.

دکتر کاوه مدنی افزود: هم اکنون نیازهای ما بیش از منابع آبی موجود است و این مساله در هر نقطه کشور ممکن است رخ دهد؛ بنابراین مهم این است که سرمایه و منابع آب را چگونه هزینه کنیم.

وی با اشاره به تنش آبی موجود در کشور گفت: آب های زیرزمینی دچار افت و تالاب ها و رودها خشک شده است و با یک بارندگی نباید این دوره های خشکسالی طولانی مدت را فراموش کنیم.

مدنی همچنین پیام مستند «مادرکشی» را به تصویر کشیدن «تفکر سازه ای» حاکم بر مدیریت منابع آب دانست و افزود: این تفکر غالب، مشکلات بسیاری برای ما ایجاد کرده و هنوز هم در مدیریت منابع آب آن را رها نکرده ایم به طوری که هم اکنون از سدسازی به سمت اجرای طرح های انتقال آب و شیرین کردن آب رفته ایم.

این متخصص آب و محیط زیست، با بیان اینکه مشکل کشور افراط در استفاده از تکنولوژی هایی چون سدسازی است، تاکید کرد: همه کشور با تنش آبی روبه روست اما خوزستان به عنوان پایین دست حوضه های آبریز مشکلات بیشتری دارد به همین دلیل مردم این استان مسئولیت دارند نسبت به سدسازی و طرح های توسعه ای اعتراض کنند.

وی اظهار کرد: در خوزستان به دلیل اینکه دغدغه اصلی همیشه کمبود آب بوده به مساله آلودگی آب توجهی نشده است در حالی که آلودگی یکی از مشکلات اصلی است.

به گفته وی، مشکلات این استان در کوتاه مدت حل نمی شود و نیاز به اطلاع رسانی و شفاف سازی و ارتقای آگاهی عمومی دارد.

مدنی تصریح کرد: راه حل بحران آب، طرح های انتقال آب میان حوضه ای نیست و این طرح ها مناطق کم آب را تشنه تر می کند.

وی با اشاره به تحقیقات خود درباره حوضه زاینده رود گفت: در این حوضه انتقال آب محرک توسعه بوده و نیازها را بیشتر کرده است؛ به عبارتی نه تنها مشکل کم آبی حل نشده بلکه منطقه را تشنه تر کرده است.

این پژوهشگر اضافه کرد: مساله انتقال آب میان حوضه ای یک مشکل قومی و محلی نیست بلکه باید به آن به عنوان یک معضل ملی توجه شود زیرا همه کشور را درگیر می کند.

وی با بیان اینکه سدها به عنوان نماد توسعه در کشور شناخته شده اند، گفت: انتقاد به تنهایی مشکلی را حل نمی کند و باید به دنبال راهکارها و برنامه هایی برای مقابله باشیم که این راهکارها نباید احساسی باشد بلکه باید مستند باشد.

مدنی تاکید کرد: برای مدیریت منابع آب نه تنها کشاورزان، بلکه شهروندان نیز باید کمک کنند.

انتقال آب کارون برای کشاورزی

مشاور استاندار خوزستان در امور آب نیز در این جلسه گفت: آب کافی برای مصارف شرب، بهداشت و صنعت در همه کشور وجود دارد و همه طرح های انتقال آب برای تامین آب کشاورزی اجرا می شود.

مهدی قمشی افزود: انتقال آب بین حوضه ای هیچ صرفه و توجیه از نظر منافع ملی ندارد و به جز ضرر چیزی عاید کشور نمی کند.

وی اظهارکرد: باید بپذیریم که در یک کشور خشک زندگی می کنیم و نمی توانیم همه اراضی خود را کشت کنیم.

عضو هیات علمی دانشکده علوم آب دانشگاه شهید چمران اهواز همچنین نسبت به افزایش توفان های ریزگرد در کشور هشدار داد و گفت: پدیده ریزگردها ناشی از نادیده گرفتن محیط زیست است که در آینده گریبانگیر همه کشور می شود و بهداشت و سلامت را به خطر خواهد انداخت.

وی با اشاره به برداشت بی رویه از آب های زیرزمینی و سطحی در کشور اظهار کرد: نگاه ما به منابع آبی کشور بهره کشی صرف بوده، و نتیجه آن نیز بحران آب و خشک شدن تالاب ها و رودها و شکل گیری توفان های گرد و غبار است.

قمشی افزود: مستند «مادرکشی» توسط مرکز بررسی استراتژیک نهاد ریاست جمهوری ساخته شده و به نوعی نشان می دهد. این دولت نخستین دولتی است که به بحران آب توجه و نسبت به آن اعتراف کرده است اما انتظار داریم راهکاری برای این بحران نیز اجرا شود.

با انتقال بی‌ضابطه آب کارون مخالفیم

نماینده سازمان های مردم نهاد زیست محیطی خوزستان نیز گفت: با انتقال بی ضابطه و غیرقانونی آب رودخانه کارون مخالفیم.

هژیر کیانی با بیان اینکه خوزستانی ها مخالف تامین آب شرب دیگر استان ها نیستند افزود: برای تامین آب شرب استان ها نیازی به اجرای طرح های انتقال آب میان حوضه ای نیست و راهکارهای علمی و کارشناسی دیگری برای این مساله وجود دارد.

وی گفت: در مزایده سیاسی سرشاخه ها، هر کدام از دولت ها عضوی از رودخانه کارون را قطع کرده است.

کیانی افزود: قرار است ۲۱ اردیبهشت طرح بهشت آباد برای انتقال آب کارون به کرمان توسط دولت کلنگ زنی شود، این در حالی است که سازمان حفاظت محیط زیست در سه مکاتبه مجزا اعلام کرده که طرح بهشت آباد فاقد مجوزهای زیست محیطی است و باید متوقف شود.

وی همچنین با اشاره به مصداق های «مادر کشی» و تخریب سرزمین اظهار کرد: صنایع نفت به بی مسئولیتی خود در آلایندگی هوا و زمین و آب و صنایع نیشکر به توسعه شوره زارها در اراضی بکر خوزستان ادامه می دهند.

حتی گاومیش‌ها هم از آب تالاب شادگان استفاده نمی‌کنند

کیانی با انتقاد از اظهارات اخیر مدیرعامل کشت و صنعت نیشکر گفت: این مدیر به جای عذرخواهی و شجاعت پذیرش اشتباهات چندین ساله این شرکت به دلیل شیوه های نادرست بهره برداری از منابع این استان، تهدید کرده است که ورودی زهاب نیشکر را بر تالاب بین المللی شادگان می بندد، گویی که شادگان از گذشته با شورابه نیشکر تغذیه می شد.

این فعال محیط زیست، با بیان اینکه تالاب شادگان در حال تبدیل به دریاچه ارومیه جدیدی است، افزود: هم اکنون حتی گاومیش های مردم محلی هم از آب این تالاب استفاده نمی کنند.

وی آلایندگی های صنایعی چون فولاد و لوله سازی، بی توجهی شهرداری ها و شرکت های آب و فاضلاب نسبت به تصفیه فاضلاب های شهری را از دیگر نمونه های «مادرکشی» در این سرزمین دانست و گفت: وزارت نیرو همچنان مدیریت ناصحیح خود بر منابع آب کشور، و جهاد کشاورزی هدردادن آب ها را انجام می دهد و خشکاندن تالاب ها و رودخانه ها هم ادامه دارد.

کیانی با اشاره به تصرف تالاب «برم سور» در باغملک، اظهار کرد: با وجود اطلاع رسانی به مسئولان استانی و محلی، اراضی این تالاب توسط دلال ها برای کاشت هندوانه تصرف شده است.

وی در ادامه تاکید کرد: باید نسخه ای برای علاج بخشی خوزستان، تهیه شود در غیر اینصورت باید در انتظار مهاجرت گسترده و کوچ مردم این دیار باشیم.

کیانی با اشاره به مهاجرت اجباری روستائیان در نتیجه آبگیری سد کارون ۳ اظهار کرد: در ساخت این سد ۱۶ هزار نفر آواره شدند و بخش کشاورزی نیز خسارت زیادی دید با این حال می بینیم پروسه سدسازی ادامه یافته است.

«مادرکشی» یک فیلم مستند به کارگردانی کمیل سوهانی درباره بحران آب در ایران است. این مستند، نگاهی آسیب شناسانه به وضعیت حکمرانی آب در ایران دارد و با رویکردی پژوهشی می کوشد ضمن به تصویر کشیدن مظاهر و نتایج بحران آب، دلیل مختلف بوجود آمدن این بحران در ایران را بررسی کند.

خوزستان با وجود داشتن پنج رودخانه دائمی اما به دلیل قرار گرفتن در انتهای رودخانه ها با بحران آب روبه رو است. کارون شاهرگ حیاتی این استان به دلیل سدسازی های بی رویه و اجرای ۱۲ طرح انتقال آب از سال های پیش دچار تنش شده است.

طرح انتقال آب کارون به استان های یزد، کرمان و اصفهان موسوم به بهشت آباد، بزرگترین و جدیدترین طرح انتقال آب است که از یک دهه پیش با مخالفت مردم و کارشناسان و مسئولان خوزستان و چهارمحال و بختیاری روبه روست.