به گزارش خبرگزاری مهر، آیین اختتامیه پنجمین دوره جایزه فرشته با موضوع جاده، عصر دیروز جمعه ۳۱ خرداد، با حضور اهالی فرهنگ و ادب در باغ نگارستان تهران برگزار شد.
مراسم مذکور با حضور مسئولان و چهره‌هایی چون احمد مسجدجامعی، جواد مجابی، احمد پوری، محیط طباطبایی، سیدمحمد بهشتی، ترانه یلدا، علیرضا تابش، نیکنام حسینی‌پور، ناستین مجابی، سعید صادقی، پرویز جاهد، محمدعلی جعفریه، گیتا علی‌آبادی، گلبرگ برزین، مهدی افروزمنش، سید محمد طباطبایی، صفدر تقی زاده و ساسان مویدی همراه بود.
در این دوره از جایزه مورد اشاره، به سیاق سال‌های گذشته، رقابت در دو بخش عکس و داستان کوتاه برگزار شد و از میان شرکت‌کنندگان در هر دو بخش، ۱۰ شرکت کننده به عنوان نفرات برگزیده انتخاب شدند.
در ابتدای مراسم سید صالح بهشتی مدیر شهر کتاب فرشته گفت: باعث خوشحالی است که توانسته‌ایم این تعداد از استعدادهای جوان را در کنار اساتید هنر و فرهنگ بینیم. از این دوره به بعد قرار بر این است جایزه فرشته در استاندارد و کیفیتی بالاتر برگزار شود که معرفی‌اش در کشورهای مختلف از برنامه‌های مورد نظر در این زمینه است. بنا به سنتی که در دوره چهارم پایه‌گذاری شد، در دوره پنجم نیز قرار بر این است که آثار نفرات برگزیده در قالب کتاب؛ هم به زبان فارسی و هم انگلیسی منتشر شود. آثار برگزیدگان عکس نیز در چند شهر ایران از جمله یزد، کرمانشاه، اصفهان و… در قالب نمایشگاه به صورت تور به نمایش گذاشته شود.
وی افزود: از سوی دیگر قصد بر این است که نمایشگاهی از این آثار در یکی از شهرهای خارجی نیز برگزار شود. در این میان شاید یکی از مهم‌ترین جوایزی که امسال در این دوره برای برگزیدگان در نظر گرفته شده، سفر گروهی ۲۰ نفر اول به همراه تعدادی از هیأت داوران به شهر یزد باشد که در شهریور ماه امسال اجرا می‌شود و حاصل این سفر نیز بر اساس هدایت داوران؛ یک کتاب و نمایشگاه عکس دیگر خواهد بود با عنوان «قصه های یزد».
سخنران بعدی این برنامه جواد مجابی بود که گفت: درباره هر رویداد، همواره نکات مثبت و منفی وجود دارد که نیازمند تحلیل است. اما امروز ترجیح می‌دهم گزارشی از صد سال داستان‌نویسی در ایران معاصر بخوانم. دو جریان متفاوت در صد سال ادبیات مدرن ایران وجود دارد و فرصتی فراهم شده تا در این مجلس از ادبیات مدرن ایران به کوتاهی سخن بگویم. از ۱۳۰۰ خورشیدی به این سو، ادبیات معاصر ایران دو دوره نسبتاً متفاوت را از سر گذرانده است. جریان نخست ۶۰ سال پاییده و هنوز هم ادامه دارد و جریان دوم تجربه‌های ۴۰ ساله‌اش را از سر می‌گذراند. شروع جنبش هنر و ادبیات جدید ایران بی‌ارتباط با جنبش هنر و ادبیات مدرن جهان خاصه تحولات فرهنگی قرن بیستم نبوده است. جنبش ملی‌گرایی که بین دو جنگ جهانی اتفاق افتاد، در ایران دو جنبه کاملاً متفاوت را تجربه کرد؛ از یک سو روشنفکران و نویسندگان ایرانی برای تثبیت هویت تاریخی‌شان کوشیدند به ریشه‌های تمدن و فرهنگ پیشین خود آگاهی یابند که از طریق بازخوانی اسناد فرهنگی به جا مانده میسر شد. از سوی دیگر برای هم‌طرازی با جهان مدرن و معاصر به تحولات فرهنگی و اجتماعی تمدن‌های پیش‌روی غربی توجه داشتند. نویسندگان ایرانی به رهبری جمالزاده و هدایت داستان رمان مدرن را با الگوهای جهانی رشد دادند و چند نسل از آنها در آثارشان به موضوع محوری قانون، عدالت و شرایط شهرنشینی حساس بودند.
وی با اشاره به تفاوت فضای داستان‌نویسی چهل سال گذشته با پیش از انقلاب، گفت: نسل بعدی نویسندگان که از ۱۳۶۰ خورشیدی تاکنون فعالیت می‌کنند، از دهه ۷۰ به بعد به دلیل سهولت ارتباطات جهانی و انفجار اطلاعات تکیه اصلی خود را از گنجینه میراث فرهنگی خود برداشتند و بیشتر به میراث جهانی انسان توجه کردند. روند جهانی‌شدن و یکسان‌سازی که در فرهنگ آسان‌تر و سریع‌تر اتفاق می‌افتد، سیمای نویسندگان دهه ۶۰ به بعد را تا حدی رنگ جهان شهری داده است. در واقع فرهنگ خلاف جهت سیاست حرکت می‌کند و روند درون پیچ سیاست و اقتصاد در آثار ادبی راهی رو به بیرون از خود باز کرده‌اند. طبعاً چنین تقسیم‌بندی‌های کلی‌نگر ادبی، بیشتر برای تشخیص تفاوت‌های عمده است. چون در عرصه علوم انسانی و فرهنگ حکم قطعی کردن روا نیست.
نسل جدید ادبیات معاصر می‌خواهد بیاموزد و بیاموزاند
مجابی گفت: مضامین عمده ادبیات نسل‌های بعدی در این ۴۰ سال اخیر، چند مشخصه اصلی دارد؛ نخست مرگ‌اندیشی و غنیمت‌شمردن مجال اندک زندگی. در ادبیات چهل ساله اخیر که به علت انقلاب و جنگ تحمیلی، مرگ در جامعه، همنشین زندگی بوده، در این امر موثر است. مرگ در نوشته‌های جوانان حالتی غیرعرفانی یافته و بیشتر از یک افق بسته و سرنوشتی ناگزیر حکایت می‌کند. مورد دیگر پرهیز از ایدئولوژی و سیاست‌زدگی است که البته نقیضش را نیز در درون خود می‌پروراند. به طور کلی می‌توان گفت نسل جدید هنوز در آثارشان شکل نهایی و مطلوب ادبیات هنری را نیافته‌اند. گرایش به پی‌افکندن فرهنگی دارند که بتواند به گفتگوی زنده و فعال با فرهنگ‌های پیش‌روی جهان بپردازد چون می‌خواهند بیاموزند و بیاموزانند.
در بخش بعدی این مراسم از ابراهیم فرازمند مدیر کتابفروشی «فرازمند» رشت قدردانی به عمل آمد.
در ادامه پژمان موسوی دبیر جایزه فرشته درباره پنجمین دوره این رویداد گفت: در دو دوره اخیر از جایزه فرشته، با جوانانی رو به رو شدیم که توانسته بودند با کمترین امکانات آثار بسیار مهمی را خلق کنند. بسیاری از آثار برگزیده از میان شرکت کنندگان شهرستان‌های مختلف بود. جوانانی که نه به کارگاه‌های داستان‌نویسی دسترسی داشتند نه به کلاس‌های عکاسی، اما با این وجود توانسته بودند آثار بسیار جدی‌ای را خلق کنند. فراخوان دوره پنجم دی طبق روال هر ساله دی ماه منتشر شد و شرکت‌کنندگان مهلت داشتند تا آثار خود را تا سی و یکم فروردین به دبیرخانه جایزه ارسال کنند.
وی افزود: در این دوره در بخش داستان کوتاه ۴۵۹ نفر و در بخش عکس ۱۹۷ نفر (در مجموعه ۵۹۱ عکس) آثار خود را به دبیرخانه ارسال کردند که هیات انتخاب در بخش داستان کوتاه ۳۲ اثر را برای مرحله نهایی انتخاب کردند و در بخش عکس ۳۳ نفر به مرحله داوری و حضور در نمایشگاه انتخاب شدند. از ابتدای اردیبهشت تا ۵ خرداد، هیأت انتخاب آثار برسی کردند و در نهایت هیأت داوران ده نفر برگزیده را از میان آنها انتخاب کردند. به طور کلی می‌توان گفت این دوره به اذعان هیأت داوران و هیأت انتخاب آثار کیفیتی به مراتب بالاتر و نگاه متفاوت‌تری نسبت به سال‌های پیش داشت. امیدواریم جایزه فرشته هر سال به اهدافش نزدیک‌تر شده و نگاه‌های بیشتری را به سوی خود جذب کند.
در بخش بعدی مراسم اختتامیه پنجمین دوره جایزه فرشته، از ساسان مویدی عکاس پیشکسوت، با حضور هیات داوران بخش عکس، تقدیر به عمل آمد.
برگزیدگان بخش عکس
در ادامه این مراسم جوایز و الواح ده نفر برگزیده بخش عکس دوره پنجم جایزه فرشته با موضوعیت جاده، با حضور هیأت داوران این بخش شامل شادی قدیریان، رعنا جوادی و آرش خاموشی اهدا شد. نفرات برگزیده بخش عکس از این قرار بودند:
نفر دهم: محمد مهیمنی، نفر نهم: مجید خالقی مقدم، نفر هشتم: امیرمحمد امیری، نفر هفتم: پژمان طاهرخانی، نفر ششم: صبا شامبیاتی، نفر پنجم: امید آرمات، نفر چهارم: هادی دهقان پور، نفر سوم: مرتضی امین الرعایی، نفر دوم: محسن کابلی، نفر اول: امین رحمانی.
در ادامه مراسم از صفدر تقی زاده نویسنده و مترجم پیشکسوت با حضور احمد مسجد جامعی، جواد مجابی و هیات داوران بخش داستان کوتاه تقدیر به عمل آمد.
تقی زاده هم در سخنانی کوتاه به تفاوت‌های داستان کوتاه و رمان اشاره کرد و از جوانانی که در حوزه داستان کوتاه به فعالیت مشغول‌اند خواست تا با جدیت در این غالب ادبی فعالیت کنند.
برگزیدگان بخش داستان کوتاه
بخش پایانی این آیین به معرفی ده نفر برگزیده بخش داستان بود. پیش از اعلام نتایج علی خدایی از اعضای هیآت داوران دوره پنجم «جایزه فرشته»، درباره انتخاب نهایی آثار گفت: سی و دو اثری که به مرحله نهایی راه یافتند، توانسته بودند جاده را به عنوان یک کاراکتر محوری به خوبی نشان دهند. اما علاوه بر این محور و بازی‌هایی که با مفهوم جاده شده بود، جاده به مثابه برملا کردن راز، فرصت دیدار، دیدن فرزند، یادآوری ها، و … در این داستان ها بیان شده بود. اما در این میان جاده نقش دیگری نیز داشت که مربوط به زندگی‌های کنار جاده، حیوانات در جاده ها، قهوه خانه‌ها و… می‌شد.
وی افزود: بعضی وقت‌ها جاده باعث شده بود که از موضوعاتی چون دوچرخه، اتوبوس، کوله پشتی و… یاد شود. همه این داستان‌ها عالی بودند و نشان می‌دادند تخیل نویسندگانشان خوب کار کرده است. اما هیات داوران متر و معیار دیگری نیز داشت. این‌که این مفاهیم تا چه حد قدرت قصه‌سازی داشتند و معاصر امروزی بودند؟ چقدر اجراها خوب بود؟ آیا اینها با هم مکالمه می‌کردند یا محاوره؟ در واقع اینها اساس و معیار انتخاب ما در این دوره از «جایزه فرشته» بود.
در پایان نفرات برگزیده بخش داستان کوتاه به انتخاب اولیه کاوه فولادی نسب، آرش صادق بیگی و حسن محمودی و انتخاب نهایی علی خدایی، ناهید طباطبایی و شیوا ارسطویی به شرح ذیر بودند:
نفر دهم: ابوالقاسم نجاری، نفر نهم: محمدسعید احمدزاده، نفر هشتم: شیرین ورچه، نفر هفتم: مرتضی فرجی، نفر ششم: دلبر یزدان پناه، نفر پنجم: هما جاسمی، نفر چهارم: محمد حسین گلستانی، نفر سوم: اردوان نیک نیا، نفر دوم: الهام روانگرد، نفر اول: محمدعلی دستمالی.
نظر شما