جلسه نقد کتاب جنسیت و زبان قرآن برگزار می‌شود

به گزارش خبرنگار مهر، به همت پژوهشکده زن و خانواده مرکز مدیریت حوزه‌های علمیه خواهران و همکاری پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی، جلسه نقد کتاب جنسیت و زبان قرآن برگزار می‌شود.

این نشست با حضور مؤلف حجت الاسلام مجید دهقان و نقد حجت الاسلام علیرضا قائمی نیا پنج شنبه ۲۰ شهریورماه از ساعت ۱۰ تا ۱۲ برپا و علاقه مندان می‌توانند به صورت زنده آن را از http://live.mou.ir/wrc ملاحظه کنند.

کتاب جنسیت و زبان قرآن نوشته مجید دهقان به همت دفتر مطالعات و تحقیقات زنان در سال ۱۳۹۴ منتشر شده است. حجت الاسلام دهقان در تشریح چرایی تدوین کتاب، یکی از دلایل را بررسی متون دینی با نگرش فمینیستی توسط فمینیست ها دانست و گفت: آن‌ها اعتقاد داشتند که دین در تقویت جنسیت در جامعه خیلی مؤثر بوده و است؛ بر این اساس، بررسی زن در متون دینی از یهودیت و مسیحیت آغاز شد و به اسلام رسید. در گذشته منظور از جنسیت، زنان بود و امروز به بحث‌های همجنس گرایی و… نیز رسیده است.

نویسنده این کتاب با بیان اینکه عمده کسانی که در جامعه اسلامی به این بحث پرداخته اند رویکرد زبان شناختی نداشتند، گفته است: اغلب محققان، نگاه شأن به متن از حیث متن نبوده و بیشتر به زن در اسلام توجه داشتند تا زن در متن دینی با نگاه زبان شناختی، اما دغدغه من از جنس دغدغه زبان شناختی بوده و مهم بود که بازنمایی جنسیت در زبان قرآن چطور است. عمده تمرکز نیز بر روی زن بوده است، اما برخی مواقع به بحث جنسیت؛ اعم از زن، پرداخته شده است.

به گفته این عضو هیأت علمی مرکز تحقیقات زن و خانواده، دغدغه کتاب از حیث زبان شناختی بود و سعی هم شد که از چشم انداز نظریه زبان شناختی وارد بحث شود و سوال کلی هم این بود که بازنمایی زنان در زبان قرآن چگونه بوده است؟

نویسنده کتاب مأخذشناسی فمینیسم با اشاره به اینکه این کتاب نتیجه پژوهش است و پژوهش دارای مخاطب خاص خود است، در مورد فرآیند نگارش کتاب گفته است:
فرآیند تولید کتاب طولانی مدت بود؛ تقریباً از سال ۸۶-۸۷. البته ابتدا در فضای سنتی تفسیر خودمان کار انجام شد، اما بعد از اتمام، متوجه شدم که کار نه مبتنی بر چشم انداز نظری معینی است و نه روش مندی قابل دفاعی دارد. لذا دوباره از نو شروع کردم و این بار تلاش کردم هم روش شناسی مناسبی را انتخاب کنم و هم ببینم از چه روش‌هایی باید برای این پژوهش استفاده کرد.

به گفته او کار در سه سطح قرآن، متن و جنسیت پیگیری شد. باید هم چشم انداز نظری و هم روش نظری مناسبی را می‌یافت و سعی می‌کرد با تلفیق نظرات مختلف به چشم انداز منسجمی برسد. در بحث جنسیت، نگاه، نگاه ذات گرا بود و در بحث زبان نیز از رویکرد گفتمانی و نظریه تحلیل گفتمانی با تصرفاتی استفاده شد. در بحث قرآن دیدگاه فرهنگ شفاهی و فرهنگ مکتوبی که جورج اونگ ارائه می‌کند را نیز اضافه کرده است.

در مقدمه کتاب به طور مفصل، چشم انداز نظری و روش بررسی آیات توضیح داده شده است.