تخريب صد در صد دو بيمارستان مهم و تمام خانه هاي بهداشت و مراكز درماني شهرستان بم در حادثه دلخراش اخير اگر چه براي درك چنين واقعيتي، تاوان تلخي براي جامعه ايران و مسئولان محسوب مي شود ولي متاسفانه فراموشي پس از گذشت هر حادثه اي عبرت آموز براي جامعه ما عادتي فراموش نشدني است كه در بسياري موارد نيز منجر به تحميل خسارات فراوان جاني و مالي به كشورمان شده است.
اگر چه تاسيس بيمارستانها و اورژانسهاي صحرايي در اين مواقع كاربرد خاص خود را دارند ولي اتكا به تاسيس وراه اندازي اين مراكز با توجه به ضعف امداد رساني و مديريت بحران در كشور ايران نه تنها در هيچ كجاي دنيا پذيرفته نيست بلكه به هيچ عنوان نمي تواند كارايي بخش كوچكي از مراكز درماني ثابت را به لحاظ روحي و رواني و خدماتي داشته باشد.
همچنين مراكز درماني علاوه بر اينكه مامن آسيب پذيرترين گروه هاي مردمي است ، بخش قابل توجهي از نيروهاي كارآمد امدادي و درماني را در خود جاي داده است وعدم مقاومت اين مراكز علاوه بر كشتار جمعي بسياري از انسانهاي ناتوان و بيمار، عملاً علاوه بر از ناكارايي تجهيزات و امكانات پزشكي، خيل عظيمي از امدادگراني كه مي توانند نقش مهمي در كاهش تلفات انساني و تسريع خدمات رساني در امور درماني را داشته باشند را از بين مي برد.
از همين رو نبايد فراموش كرد كه هشدار رساي نواقص امدادي در كشور نظير كمبود امداد گران آموزش ديده، نبود امكانات مناسب خدمات رساني در اغلب ابعاد، ضعف نقل و انتقالهاي به موقع و سريع بيماران و حادثه ديدگان در هنگام بلايا در كنار فلج شدن كامل مراكز و خانه هاي بهداشت و درمان آثار جبران ناپذيري را بر جامعه تحميل مي كند.
اين در حالي است كه معاون سلامت وزارت بهداشت نيز چندي پيش با اعلام آماري نگران كننده مبني بر استاندارد نبودن حدود 90 درصد بيمارستانهاي كشور، بيش از پيش موجي از نگراني را در كشور بويژه شهر تهران - كه وقوع زلزله اي بزرگ و قريب الوقوع بارها از سوي كارشناسان مورد تاكيد قرار گرفته است - را دامن زده و رسيدگي به اين امر را در اولويت قرار داده است.
بسياري از بيمارستانهاي كشور مقاومت زلزله را ندارند
معاون دفتر مديريت منابع فيزيكي و امور فني وزارت بهداشت نيز در گفتگو با خبرنگار اجتماعي خبرگزاري مهر، مي گويد:" با توجه به اينكه بحث مقاوم سازي بناها و سازها در آيين نامه 2800 تنها چندين سال است كه لحاظ شده است و اكثر بيمارستانهاي كشور نيز قبل از تدوين اين اصل ساخته شده اند، از همين رو در ساخت غالب مراكز درماني اصول مقاوم سازي در برابر زلزله رعايت نشده و در صورت بروز زلزله قدرت مقاومت نداشته و تخريب مي شوند."
دكتر سيد جلال خالقي با تاكيد بر اينكه وضعيت بيمارستانهاي كشور به هيچ عنوان مطلوب نيست ، افزود:" از همين رو وزارت بهداشت با در نظر گرفتن برنامه هاي ويژه مقاوم سازي بيمارستانها و اولويت بندي مراكز و شهرهاي مختلف اقدام به مقاوم سازي اين بناهاي حساس كرده است."
وي با اشاره به پيش بيني برخي كارشناسان مبني بر احتمال وقوع زلزله اي بزرگ در تهران، بيمارستانهاي اين شهر را در اولويت برنامه اي وزارت بهداشت معرفي مي كند و ادامه مي دهد:" در حال حاضر كار مقاوم سازي 22 بيمارستان در تهران در دست بررسي است كه كار مطالعاتي حدود ده بيمارستان هم اكنون آغاز شده است و سازمان برنامه و بودجه نيز همكاري خود جهت تامين اعتبار اين مسئله را اعلام كرده است."
دكتر خالقي با اشاره به اختصاص مبلغ 5/1 ميليارد توماني سازمان برنامه به اين امر مي افزايد:" با توجه به حساسيت اين بحث وزارت بهداشت در تلاش است تا در صورت تامين اعتبار مورد نياز اين طرح و عدم مشكلات اجرايي و هماهنگي بين بخشي هر چه سريعتر كار مطالعاتي و عملياتي اين طرح را اجرا كند."
99 درصد بيمارستانها در صورت بروز بلاياي طبيعي تخريب مي شوند
رييس انجمن اداره بيمارستانها در گفتگو با خبرنگار اجتماعي خبرگزاري مهر وضعيت بيمارستانهاي كشور را در برابر زلزله بسيار نامطلوب مي داند و مي گويد:" اگر چه تمامي متوليان امور بيمارستان سازي اعم از وزارت بهداشت، وزارت مسكن و شهرسازي و مراكز خانه سازي ايران، تامين اجتماعي در مورد مقاومت سازي بيمارستانها در برابر حوادث مختلف از جمله زلزله قواعد و قوانيني دارند كه غالباً هم رعايت مي شود ولي دخل و تصرف هاي غير اصولي و غير حرفه اي برخي از مديران اين قابليت ها را بكلي از بين مي برد."
دكتر ابراهيم صدقياني با اشاره به اينكه بالغ بر 99 درصد بيمارستانهاي كشور در برابر حوادث و سوانح احتمالي از جمله زلزله تخريب مي شوند، مي افزايد:" متاسفانه در بسياري موارد رييس مراكز درماني و بيمارستانها افرادي غير متخصص هستند كه به هيچ عنوان با اصول مديريت آشنايي ندارند و از همين رو پس از افتتاح بيمارستان به صورت خود سر اقدام به دخل و تصرفاتي غير اصولي در سازه بيمارستان كرده كه به سختي مجموعه را در برابر ريسك خطرپذيري قرار مي دهند."
وي اضافه كردن طبقه و افزايش ارتفاع بيمارستان خارج از حد استانداردهاي اصولي، حذف راههاي فرار و تبديل آنها به انبار، سنگ كردن و ايجاد اضافه وزن بيشتر از معيارهاي مقاوم سازي از جمله دخل و تصرفات غير اصولي در اكثر بيمارستانهاي كشور معرفي مي كند و مي افزايد:" وضعيت در كشور ما به گونه اي شده است كه مديران بيمارستانها بيشتر به بنا تبديل شده اند و تغيير ساختار و تشكيلات مقاوم بيمارستانها به بلايي نگران كننده در اداره امور بيمارستانهاي كشور شده است."
وي با تاكيد بر لزوم توجه به طول عمر بيمارستانها و فرسودگي اين اماكن ادامه مي دهد:" مديريت حرفه اي بيمارستانها بايد به تمامي اصول و نكات ايمني آگاهي داشته باشد و با ارزيابي به موقع ميزان مقاومت و فرسودگي بيمارستانها و تعمير به هنگام فرسودگي ها از نا ايمن بودن اين بناها پيشگيري كند."
وي طول عمر بيمارستانها را در صورت بناي اصولي و درست، دائم العمر مي داند و افزايد:" در بسياري موارد در كشورهاي پيشرفته بيمارستانهايي متعلق به قرون وسطي داريم كه به دليل بناي اصولي سازه و مراقبت و تعمير به موقع در حال حاضر به موزه بيمارستاني شده اند."
طرح ايمني در بيمارستانهاي كشور فراموش شده است
دكتر صدقياني با انتقاد از نبود طرح ايمني در بيمارستانها مي گويد:" به رغم آنكه اجراي طرح ايمني در مراكز درماني از مهمترين اصول مديريت مراكز بيمارستاني است ولي متاسفانه در كمتر بيمارستاني مي توان يك مسئول ايمني پيدا كرد زيرا اين مسئله در كشور ما به هيچ عنوان قانونمند نيست و اين اصل در قوانين بيمارستاني ما به فراموشي سپرده شده است."
وي با تاكيد بر تدوين، اجرا و نظارت طرح ايمني بيمارستانها در كشور مي افزايد:" وزارت بهداشت بايد با تدوين چنين طرحي و تاكيد بر لزوم اجرا و تمرين آن در مراكز درماني، پيش از بروز فاجعه اي دلخراش ديگر در كشور و از بين رفتن شمار بالاي از هموطنان از اين امر پيشگيري كرده و گامي موثر در اين مسير بردارد."
وي كمبود دو اصل استحكام و محافظت از بيمارستانها را مهمترين پيامدهاي نبود طرح ايمني در كشور مي خواند و مي گويد:" متاسفانه در برخي موارد نيز به دليل استفاده از مصالح بي كيفيت و نامطلوب در ساخت بناهاي مختلف از جمله بيمارستانها و عدم نظارت بر اين قضايا، بناي مربوطه به طور كلي مشكل دارد و در حقيقت عمري ندارد كه بتوان براي آن طول عمر استاندارد مشخص كرد."
وي با گلايه از نبود نظارت مناسب در تاييد صلاحيت مديران بيمارستاني از سوي وزارت بهداشت مي افزايد:" رييس بيمارستان به صرف پزشك بودن قابليت اداره بيمارستان را ندارد و بايد از اصول مختلف مديريت و ايمني به خوبي باخبر باشد تا بتواند مديريت مطلوبي داشته باشد زيرا مديريت بيمارستان در مباحث بهداشتي و درماني خلاصه نمي شود و بايد امور فني و عمراني نيز تحت كنترل وي باشد."
رييس انجمن اداره امور بيمارستانها با تاكيد بر غير قابل پيش بيني بودن حوادث طبيعي بويژه زلزله مي گويد:" مسئولان بايد به طور دلسوزانه به فكر آينده بيمارستانها و مراكز درماني در كشور باشند تا شاهد حوادث فاجعه باري همچون زلزله رودبار و بم و ناكارآمدي بيمارستانها در شرايط فوق العاده اين چنيني نباشيم."
ممنوعيت دخل و تصرف مديران در ساختار بيمارستانها
معاون دفتر مديريت منابع فيزيكي و امور فني در مورد دخل و تصرفهاي احتمالي برخي مديران بيمارستانها نيز به خبرنگارمهر مي گويد:" اين بحث تا يك سال قبل به عنوان يكي از مشكلات مديريتي در بيمارستانها مطرح بود كه با توجه به اهميت بحث تغيير كاربري هاي بخشهاي بيمارستاني و اثرات مخرب و تهديد كننده آن در ناپايداري و كاربري هاي مطلوب واحدهاي بيمارستاني وزارت بهداشت طي ابلاغيه اي به واحدهاي دانشگاهي ، انجام اين موارد را به شدت ممنوع كرده است."
دكتر خالقي ادامه مي دهد:" با توجه به تاكيد اين ابلاغيه مبني بر هماهنگي مديران با مشاوران و كارشناسان و كسب اجازه از واحدهاي فني دانشگاههاي علوم پزشكي مربوطه و عدم تخصيص هرگونه بودجه به اين مسايل ، درحال حاضر به ندرت شاهد چنين مواردي هستيم و در صورت مشاهده نيز به شدت با آن برخورد مي شود."
زلزله بم زنگ خطري جدي براي مسئولان
رييس سازمان نظام پزشكي نيز با تاكيد بر ضرورت مقاوم سازي بيمارستانها و تاسيس مراكز درماني استاندارد و مقاوم در برابر زلزله مي گويد:" با توجه به تخريب دو بيمارستان مهم شهرستان بم در اثر زلزله اخير، مي توان اين زنگ خطر و هشدار را به مسئولان ذيربط در امر بيمارستان سازي از جمله وزارت بهداشت، سازمان مديريت و مهندسان بيمارستان ساز گوشزد كرد."
دكتر محمد رضا ظفرقندي مي افزايد:" ناكارآمدي دو بيمارستان حياتي و مهم در زلزله اخير نبايد به فراموشي سپرده شود و بايد مسئولان به اين موضوع به صورتي جدي نگاه كرده و در جهت مقاوم سازي بيمارستانها و ساخت و ساز اصولي مراكز درماني توجه بيشتري را معطوف كنند."
نظر شما