خبرگزاری مهر؛ گروه استانها - مهدی بخشی سورکی: استان قم در تمام فصول سال به خصوص در ایام عید نوروز، میزبان زائران و مسافران بسیاری از سراسر کشور است و این استان اغلب در میان گردشگران با تنها جاذبه‌های مذهبی خود یعنی حرم حضرت معصومه (س) و مسجد مقدس جمکران شناخته می‌شود؛ اما در شهر قم علاوه بر این امکان مقدس، جاذبه‌های تاریخی و مذهبی دیگری نیز برای بازدید وجود دارد که یکی از این جاذبه‌های طبیعی و دیدنی کوه خضر نبی است.
از انتهای بلوار جمهوری که به سمت میدان مرجعیت و بلوار آیت الله بروجردی حرکت کنیم در همان ابتدای بلوار آیت الله بروجردی مسیر فرعی به چشم می‌خورد که به کوه خضر ختم می‌شود، به پای کوه که می رسیم شیب نسبتاً تندی ما را به دامنه کوه می‌رساند؛ جایی که به مزار شهدای گمنام منتهی می‌شود.
سال ۱۳۸۱ بود که تعداد ۱۴ شهید گمنام دوران دفاع مقدس در دامنه این کوه خاکسپاری شدند که تدفین این تعداد شهید گمنام در یک مکان در کشور بی سابقه است.
یادمان زیبا و با ابهتی نیز در این مکان طراحی و ساخته شده؛ از جنس سیمان و به رنگ خاکی است که نمایی گنبدی شکل دارد و با یک شبستان کوچکش، گویی قبور این شهدای گمنام را در آغوش گرفته و زائران هم لحظاتی را در کنار مزار این امامزادگان عشق می‌نشینند و با آنان خلوت می‌کنند.
در دامنه کوه سه تابلوی نسبتاً بزرگ نیز به چشم می‌خورد که بر روی یکی نوشته شده " به حرم مطهر شهیدان گمنام و مسجد خضر نبی خوش آمدید" بر روی دیگر روایتی از امام رضا (ع) در مورد حضرت خضر نقش بسته که فرمودند " در دوران غیبت قائم آل محمد (ص) حضرت خضر انیس تنهایی اوست" و بر روی تابلوی سومی هم روایتی از امام علی (ع) آمده و نوشته" دعای کمیل در اصل دعای حضرت حضر است. " که مرحوم آیت الله العظمی بهجت می‌فرمود، در روایت آمده است که دعای کمیل، دعای حضرت خضر است که حضرت امیرالمؤمنین علی (ع) خوانده و کمیل شنیده و از حضرت درخواست کرده که آن را به او تعلیم کند و حضرت آن را به ایشان آموخته است.
کوه خضر نبی با ارتفاع ۳۰۰ متر در ۶ کیلومتری مرکز قم قرار دارد
کوه خضر نبی با ارتفاع ۳۰۰ متر در ۶ کیلومتری مرکز قم قرار گرفته و این شهر از فراز این کوه مرتفع؛ بسیار دیدنی است که می‌شود لقب بام قم را هم به آن داد و وجود چنین پدیده‌ای طبیعی در یک شهر، ویژگی منحصر به فرد و کم سابقه‌ای است.
در دامنه کوه ده‌ها پله سنگی وجود دارد که بعد از گذشتن از آنها، مسیر نسبتاً هموار و البته مارپیچ و در برخی مقاطع ناایمن ما را به بالای کوه می‌رساند، مسیری که در سالهای اخیر بازسازی شده و این امکان را به همه سنین می‌دهد تا پای پیاده خود را به نوک کوه برسانند.
نام این کوه را بر اساس روایت‌ها به دو دلیل به این اسم می‌نامند، دلیل اول اینکه عده‌ای کوه را محل عبادت حضرت خضر نبی می‌دانند و دلیل دیگر این بوده که می‌گویند خاک و سنگ این منطقه به رنگ سبز بوده و خضر به معنی سبز است و این کوه به خضر مشهور شده است.
کوه خضر قدمتی سه هزار ساله دارد
باستان‌شناسان اعتقاد دارند در این کوه بیش از ۳ هزار سال پیش غاری وجود داشته که احتمالاً محل نیایش و عبادت حضرت خضر نبی بوده است.
در آن دوران قم، تا به این قسمت گسترش نیافته بود و به همین دلیل کوه خضر و غار موجود در آن، محلی خلوت و امن برای عبادت و نیایش بوده است و بعدها نیز عارفان بسیاری به این مکان برای عبادت می‌آمدند و این غار امروز به یک مسجد کوچک تبدیل شده که زائران برای عبادت به آنجا می‌روند.
بسیاری از افراد به صورت خانوادگی به کوه خضر می‌روند و برخی‌ها هم مهمان‌هایشان که از شهرهای دیگر به قم آمده‌اند را با خود همراه می‌کنند تا دیدن این چشم انداز بی نظیر را به آنان هدیه کنند، آنها گاهی در میانه راه توقف می‌کنند و سر می‌گردانند تا منظره زیبای مسجد مقدس جمکران با آن گلدسته‌های سفید رنگ و سر به آسمان بلند کرده‌اش که از آن ارتفاع نمایان است را به نظاره بنشینند و بعد هم چند عکس دسته جمعی و سلفی بگیرند برای یادگاری.
شاید صعود از این کوه معنوی نیم ساعتی به طول بینجامد، بالای کوه که می رسیم باز هم چندین پله سنگی و آجری ما را به قله می‌رساند، جایی که مسجد کوچکی بر روی آن بنا شده است و در ورودی هلالی شکلش بر روی تکیه سنگی نوشته شده" به قدمگاه حضرت خضر نبی (ع) و اولیای الهی خوش آمدید" و زیر آن هم این شعر نقش بسته که " خضر طریق گشته به سرچشمه بقا / آن کس که در حیات فنای محبت است / مقصود مهر قائم آل محمد است / محبوب دیگری نه سزای محبت است. "
کوه خضر نبی یادآور غار حرا در مکه
در بالای ساختمان این مسجد کوچک نیز، گنبد فیروزه‌ای رنگ و تک گلدسته‌ای بنا شده که زیبایی منحصر به فردی به این مکان بخشیده است؛ به ویژه وقتی که از پایین به این کوه نگاه کنیم و اساساً وجود این مسجد کوچک آن هم در بلندای ۳۰۰ متری از زمین، آنان را که به سرزمین وحی سفر کرده‌اند را به یاد کوه حرا و غار حرا در نزدیکی شهر مکه می‌اندازد، جایی که پیامبر اسلام در آن مکان به پیامبری مبعوث شد.
پس از ورود به مسجد با عبور از دالانی به قسمت اصلی مسجد می رسیم که به دو قسمت مجزا برای بانوان و آقایان تقسیم شده و ضریح کوچکی در کنار محراب قرار دارد و نور سبز رنگی بر فضای معنوی محل افزوده است که به علت محدودیت فیزیکی، افراد به نوبت برای خواندن نماز به این محل می آیند.
بیرون مسجد نیز حیاطی واقع شده که از بالای آن تقریباً تمام شهر قم به چشم می‌خورد و گنبد طلایی حرم حضرت معصومه (س) و مسجد مقدس جمکران در آن میان خودنمایی می‌کنند.
فقدان مدیریت واحد در ساماندهی کوه خضر نبی و یادمان شهدای گمنام
متاسفانه در این سال‌ها نسبت به ساماندهی کوه خضرنبی و نیز یادمان شهدای گمنام که به تنهایی این امکان را دارند که به قطب فرهنگی و گردشگری برای هر شهری مبدل شوند، توجه لازم نشده و امکانات حداقلی و مورد نیاز مراجعه کنندگان به این محل تامین نشده است و دلیل اصلی آن نیز دخیل بودن دستگاه‌های متعدد برای تصمیم گیری و همچنین فقدان مدیریت واحد برای این مجموعه است که امید است به برکت حضور شهدای گمنام، اقدامات مناسبی با همکاری مدیریت شهری و نهادهایی چون اوقاف، سپاه و استانداری در جهت ساماندهی و رونق روزافزون این جاذبه گردشگری طبیعی صورت گیرد.
نظر شما