دف‌نوازی؛ سازی با صلابت آمیخته با معنویت

خبرگزاری مهر؛ گروه استان‌ها: سنندج شهری آئینی مملو از سنت‌ها و باورهای کهنی که تجلی خاص هنرهای دیرین است.

موسیقی زیر پوست این شهر مانند خون در رگ است، هر گوشه و کنار آن را که می‌نگری یا شاهد اجراهای زنده در سبک‌های مختلف و یا المان‌ها و آلات موسیقی هستید که هنر موسیقی را به تصویر می‌کشد.

موسیقی بین کردها از جایگاه خاصی برخوردار است، نقش و جایگاه موسیقی عرفانی و مذهبی که از مهمترین اجزای مراسم‌های دینی است، جایگاه ویژه‌تری را در این دیار دارد، در میان سازهای عرفانی، دینی و مذهبی «دف» از تقدّسی خاصی در کردستان برخوردار است.

دف‌نوازان توانمند و خوش ذوقی در این استان پرورش بافته و رشد کرده‌اند که امروز هنرشان در محافل و مجالس به چشم می‌خورد.

در همین زمینه با یکی از دف نوازان شهر سنندج که این هنر را از پدر به ارث برده است، گفت‌وگویی داشتیم، منصور مرادی پسر حاج خلیفه یدالله مرادی اصالتاً اهل روستای نوره سنندج و زاده خیابان اردلان شهر سنندج است.

از هفت سالگی با رفت و آمد در خانقاه‌ها و تکیه طریقت قادریه کسنزانی با دف و دف نوازی آشنا شد.

دوران کودکی با دف‌نوازی خاطره‌انگیز شد

وی در گفت‌وگو با خبرنگار مهر، اظهار کرد: نزد بزرگان و اساتید دف نوازی شهر از سن کم دوره دیدم و در سن ۱۶ سالگی رسماً وارد عرصه سنتی موسیقی و آکادمی شدم.

مرادی اذعان کرد: در همان سن به گروه تنبور نوازان شهر کرمانشاه معرفی شدم و در جشنواره‌های موسیقی فجر با تک نوازی و اجرای گروهی موفق به کسب مقام‌های اول شدم که همین شروعی برای موفقیت‌های بعدی من شد.

وی ادامه داد: از سن کودکی در خانه و خانواده‌ام به واسطه پدر و برادرم با افتخار به سمت دف ترغیب شدم و افتخار شاگردی در حضور بسیاری از بزرگان این هنر تأثیر زیادی در ترغیب من به این عرصه داشت.

مدرس دف نوازی در سنندج اذعان کرد: دف به معنای حقیقی واژه، تمام زندگی من است و این را با دل و جان و با افتخار می‌گویم.

مرادی اظهار کرد: در دهه ۶۰ حضور من در تکیه‌ها بسیار پررنگ‌تر بود و بالاخص در تکیه مرحوم صدیق کلاه‌قوچی بیشترین حضور را داشتم.

برگزاری دوره‌های دف‌نوازی در کردستان

وی افزود: همچنین در ۶ دوره از جشنواره هزار دف داور و برگزار کننده بودم و در حال حاضر هم دوره‌های آموزشی دف برگزار می‌کنم.

دف نواز کردستانی گفت: دف یک ساز عرفانی، سنتی و خاصتا مربوط به قوم کرد است و ساختار آن آمیخته با زندگی و تمدن کردها و مملو از عرفان و ملکوت است.

وی بیان کرد: دف‌نوازی، در واقع موسیقی عارفانه کردها در اعیاد و اماکن مختلف است.

مرادی ادامه داد: اینکه امروز دف به جایگاه کنونی خود رسیده و شناخته شده نتیجه تلاش بزرگان این عرصه است اما اینکه با ریتمی جدید و نوظهور در مراسم‌های بزمیک مورد استفاده قرار می‌گیرد نتیجه کم کاری و آموزش‌های محدود است که آن‌را از عرصه و محدوده دین و تکیه خارج کرده است.

وی تصریح کرد: دف همچنان باید با عنوان عرفانی و اصلی که دارد شناخته و معرفی شود و لازم است جایگاه و شأن این ساز عرفانی توسط اساتید حفظ شود.

پیشکسوت دف نوازی سنندج خاطرنشان کرد: چون به وسیله دف مدح نبی اکرم و خاندان و یاران و خلفای ایشان انجام می‌شود در گذشته به واسطه همین امر دف از قداستی خاص برخوردار بود و حتی برای حمل آن، دف را در جانماز می‌پیچیدند و در هنگام پاره شدن از لفظ شهید شدن برای دف استفاده می‌شد.

مرادی بیان کرد: مدرنیته خوب است اما نباید به اصالت فردی لطمه وارد کند و امروز استفاده از دف کمی با این مدرنیته آمیخته شده است.

وی اعلام کرد: بنده دارای ۳۵ دوره مقام ملی برتر در حوزه دف نوازی هستم و داور جشنواره‌های مختلف ملی و بین‌المللی هم بودم.

لزوم حفظ اصالت شهر پایتخت موسیقی جهان

دف نواز کردستانی اذعان کرد: در کشورهای مختلف هم در زمینه دف نوازی اجراهای خوبی داشتم و به عقیده من باید جایگاه شهر سنندج به عنوان شهر فرهنگی و شهر خلاق موسیقی به واسطه آلات ارزشمند موسیقی از جمله دف که اصالت این شهر است، حفظ شود.

مرادی یادآور شد: جایگاهی که سنندج در بحث موسیقی از یونسکو دریافت کرده باید با انجام وعده وعیدهای داده شده و انجام برخی کارها حفظ شود.

وی گفت: قرار است در بهمن ماه امسال جشنواره عظیم دف با حضور دف نوازان سراسر کشور برگزار شود که تاکنون ۲۷۰ اثر ارسالی هم انتخاب شدند که امیدوارم پشتیبانی از آن عملی شود چون یک بار دیگر برگزاری جشنواره به تعویق افتاد.

مدرس و هنرمند عرصه دف نوازی اذعان کرد: برای ترویج و گسترش هنر دف نوازی باید کارگاه‌هایی در سراسر کشور برگزار شود و تلاش شود نامداران این هنر را برای آموزش به سایر نقاط کشور فرستاد.

برگزاری فستیوال‌های دف‌نوازی به حفظ دف نوازی کمک می‌کند

مرادی بیان کرد: برگزاری فستیوال‌های دف نوازی هم برای حفظ جایگاه این هنر که خاصتا برای کردها است یک اقدام مهم و ارزشمند است.

وی عنوان کرد: علاوه بر اینکه افتخار من این است که راه و روش پدرم را ادامه دادم فرزند من هم پیرو و ادامه دهنده همین راه است.

پیشکسوت دف نوازی کردستان گفت: محمد پسر من هم زیر نظر خودم، عمو و پسرعمویش راه طریقت دف نوازی را پیموده و در بیش از ۳۶ دوره ملی و بین‌المللی موفق به کسب مقام برگزیده تک نوازی و گروه نوازی جشنواره‌ها شده است.

امروزه کردستانی‌ها در محافل مختلف از جمله بدرقه و استقبال از حجاج، همایش‌ها و برنامه‌های ملی و مذهبی از جمله در ایام ماه ربیع‌الاول و در محافل و جشن‌های خانوادگی از نوای دف بهره می‌برند و جایگاه این هنر ارزشمند را حفظ کرده‌اند.