به گزارش خبرنگار مهر، دومین جلد از مجموعه «مطالعات نفس» تحت عنوان «ماهیت نفس» تألیف و تدوین علی اکبر علیزاده از سوی پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی و دانشگاه باقرالعلوم (ع) در ۳۴۵ صفحه منتشر شد.
اعتقاد به تداوم زندگانی انسان در حیاتی دیگر جز باورهای همه فرهنگ‌ها و ادیان پیشین بوده و اندیشه «جاودانگی انسان» قدمتی همپای زندگی بشر دارد؛ اما کیفیت آن به شیوه‌های مختلفی تصور شده است. مسئله جاودانگی را با رویکردهای گوناگون (تأکید آموزه‌ها و نصوص دینی بر جاودانه بودن انسان، نگاه تجربی، و نگرش عقلی و فلسفی) می‌توان بررسی کرد.
در اثر پیشرو برخی از موضوعات و نظریات مهم درباره حرکت و تکامل نفس و مسئله مرگ نقد و بررسی شده است.
کتاب حاضر مجلد دوم از مجموعه ۹ جلدی «مطالعات نفس» در پژوهشکده فلسفه و کلام اسلامی پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی است که در آستانه برگزاری همایش بین المللی «جاودانگی نفس در اسلام و مسیحیت» به عنوان یکی از آثار علمی همایش به زیور طبع آراسته شده است.
ساختار اثر
عناوین مقالات منتشر شده در این اثر عبارتند از: مروری انتقادی بر معناشناسی «تجرد» در مسئله تجرد نفس، دلایل عقلی و نقلی نفس از منظر علامه طباطبایی (ره)، بررسی ماهیت و مسائل نفس از دیدگاه عبدالرزاق فیاض لاهیجی (با مروری کلی بر دیدگاه‌های متکلمان)، دیدگاه مکتب تفکیک در تجرد یا مادیت نفس، نظریه جسمانیت نفس در تفکر اسلامی، معیار تعدد قوای نفس از منظر ابن سینا و شیخ اشراق و ملاصدرا، بازشناسی قوه خیال نزد صدرالمتألهین در پرتوی تبیین مبانی و تحلیل کارکردها، جایگاه قوه خیال در نظام فلسفی صدرالمتألهین، خیال به مثابه نفس حیوانی رویکرد وحدت گرایانه ملاصدرا به نظریه اتحاد عاقل و معقول بر مبنای بساطت نفس، اعتدال در قلمرو نفس،
برشی از اثر
برای اثبات وجود قوه خیال بالوجدان می‌یابیم که برخی از صور محسوسات در ذهن انسان حضور می‌یابند و این توانایی و قوه باطنی در ذهن بالبداهه وجود دارد اما امکان دارد که این توانایی به حس مشترک نسبت داده شود. چنان که دلیل سوم اثبات وجود حس مشترک بیان شد و تمام صوری که مأخذ خارجی ندارد و انسان آنها را درک می‌کند، چه صور ادراکی در رؤیا، چه صور ادراکی توسط پیامبران و یا صور حیرت انگیزی که انسان‌های ضعیف النفس می‌بینند، جایگاه آنها حس مشترک است، پس کافی نیست.
برای اثبات وجود قوه خیال، نخست باید تغایر آن با حس مشترک را اثبات کنیم. اگر تغایر حس مشترک و خیال را بپذیریم، این دلایل خود مثبت وجود قوه خیال است و اگر این دلایل تغایر را نپذیریم، دلایل اثبات حس مشترک به نحوی دلیل اثبات وجود قوه خیال نیز می‌باشد. صدرالمتألهین در اثبات تغایر حس مشترک و خیال سه دلیل ارائه می‌دهد.
نظر شما